واقعیت این بود که
برای نخستین بار در تاریخ مسلمانان، کلیه بخشهای امت به زیر سلطه عینی و سیاسی کفر
درآمده بود.
این واقعیت ساده را که جلو انظار همگان قرار داشت طبقه خواص استعماری
مسلمان یا ندیدند و یا به کلی ندیده گرفتند. از آن به بعد، زبان و بیان و متن و
محتوا و مسیر اندیشه سیاسی مسلمین توسط قدرتهای استعماری تعیین و ترسیم می شد...